TEMBUNG GARBA
TEMBUNG GARBA
Dening Eko Hastuti
Tembung Garba
Tembung Garba iku dumadi saka
tembung loro utawa luwih kang digandheng dadi siji supaya ringkes, kanthi nyuda
cacahing wanda (suku kata). Garba tegese weteng utawa ringkes. Digarba tegese
digandheng dadi siji supaya ringkes.
Tembung garba kerep tinemu ing
teks kang kalebu karya sastra, tuladhane tembang jalaran bisa kanggo ngetrepake
guru wilangan (cacahing wanda ing saben sagatra). Kejaba kuwi anane tembung
garba uga ndadekake tembung mau nduweni rasa pangrasa kang endah. Alasan liya,
tembung loro/luwih mau diringkes supaya luwih trep karo pakecapane wong Jawa.
Tuladha tembung Garba:
1.
Age + gelis =
aglis
2.
Ana + ing =
aneng
3.
Arane
+ iki =
araneki
4.
Dadi + ewuh =
dadyewuh
5.
Kadi
+ kaya =
kadya
6.
Lebda + ing =
lebdeng
7.
Nara
+ endra = narendra
8.
Maha + resi =
maharsi
9.
Mara
+ ing =
mring
10.
Nata + ing =
nateng
11.
Mungguh
+ ing = munggwing
12.
Prama + iswari =
prameswari
13.
Prawira + ing =
prawireng
14.
Raja + endra= narendra
15.
Ratu + ayu =
ratwayu
16.
Isih
+ enom= sinom
17.
Sarwa + endah =
sarwendah
18.
Sesotya
+ adi = sesotyadi
19.
Sira
+ iku =
sireku
20.
Suka + ing + tyas = sukengtyas
21.
Tumuju + ing = tumujweng
Wewatone sandi, miturut, (Memetri Basa Jawi, S. Padmosuekotjo kaca 130)
1.
a
+ a = a (jiwa + angga = jiwangga, maha
+ raja = maharaja, maha + arsi = maharsi)
2.
a
+ i = e (saka + ing = sakeng, tumeka + ing = tumekeng, prapta +
ing = prapteng)
3.
a
+ u = o (sara + utama = sarotama, wira
+ utama = wirotama)
4.
a
+ o = o (dadya + ojat = dadyojat)
5.
i
+ i = i (siti + inggil = sitinggil)
6.
i + a = ya (lagi + antuk = lagyantuk, mugi + antuk =
mugyantuk, dupi + arsa =
dupyarsa)
7.
u
+ e = we (jalu + estri = jalwestri)
Tuladha ukara kang migunakake tembung Garba:
1.
Lakune
Raden Rama karo Dewi Sinta olehe ngumbara wus tumekeng tepising wana, ora wetara suwe wong sakloron banjur lumebeng telenging alas kang isih gung
liwang liwung.
2.
Pirsa
Kidang Kencana kang merak ati, Dewi Sinta sukengtyas
banjur nyuwun dicekelake dening sang garwa, Raden Ramawijaya.
3.
Prapteng
Kedhaton Alengka, Rahwana mamerake sesotyadi
kang pating glebar marang Sinta supaya gelem dipundhut garwa, nanging Sinta
tetep setya mring garwa, Raden Rama.
4.
Anoman
iku senajan arupa kethek nanging bisa dadi prajurit kang prawireng aneng madyaning
palagan, wani mungsuh narendreng
Alengka kang asma Prabu Rahwana.
5.
Lagyantuk sadina olehe ngumbara jalwestri kuwi wis tumujweng pinggiring wana awit lakune aglis jumangkah mecaki bantala.
Komentar
Posting Komentar